Αξιολόγηση, Παρακολούθηση και Μετριασμός των Επιπτώσεων των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων στη Βιοποικιλότητα

Καθώς ο κόσμος επιταχύνει τη μετάβασή του στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα (OWFs) γίνονται ένας κρίσιμος πυλώνας της ενεργειακής δομής. Το 2023, η παγκόσμια εγκατεστημένη ισχύς υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έφτασε τα 117 GW και αναμένεται να διπλασιαστεί στα 320 GW έως το 2030. Το τρέχον δυναμικό επέκτασης συγκεντρώνεται κυρίως στην Ευρώπη (δυναμικό 495 GW), την Ασία (292 GW) και την Αμερική (200 GW), ενώ το εγκατεστημένο δυναμικό στην Αφρική και την Ωκεανία είναι σχετικά χαμηλό (1,5 GW και 99 GW αντίστοιχα). Μέχρι το 2050, αναμένεται ότι το 15% των νέων υπεράκτιων έργων αιολικής ενέργειας θα υιοθετήσουν πλωτά θεμέλια, επεκτείνοντας σημαντικά τα όρια ανάπτυξης σε βαθιά νερά. Ωστόσο, αυτός ο ενεργειακός μετασχηματισμός συνεπάγεται επίσης σημαντικούς οικολογικούς κινδύνους. Κατά τα στάδια κατασκευής, λειτουργίας και παροπλισμού των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ενδέχεται να διαταράξουν διάφορες ομάδες όπως ψάρια, ασπόνδυλα, θαλασσοπούλια και θαλάσσια θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένης της ηχορύπανσης, των αλλαγών στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, του μετασχηματισμού των οικοτόπων και της παρεμβολής στις διαδρομές αναζήτησης τροφής. Ωστόσο, ταυτόχρονα, οι κατασκευές ανεμογεννητριών μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν ως «τεχνητοί ύφαλοι» για να παρέχουν καταφύγια και να ενισχύσουν την τοπική ποικιλομορφία των ειδών.

1. Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα προκαλούν πολυδιάστατες διαταραχές σε πολλαπλά είδη και οι αντιδράσεις παρουσιάζουν υψηλή εξειδίκευση όσον αφορά τα είδη και τη συμπεριφορά.

Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα (OWFs) έχουν σύνθετες επιπτώσεις σε διάφορα είδη, όπως θαλασσοπούλια, θηλαστικά, ψάρια και ασπόνδυλα, κατά τις φάσεις κατασκευής, λειτουργίας και παροπλισμού. Οι αντιδράσεις των διαφόρων ειδών είναι σημαντικά ετερογενείς. Για παράδειγμα, τα ιπτάμενα σπονδυλωτά (όπως γλάροι, γλάροι και τριδάκτυλοι γλάροι) έχουν υψηλό ποσοστό αποφυγής προς τις ανεμογεννήτριες και η συμπεριφορά αποφυγής τους αυξάνεται με την αύξηση της πυκνότητας των ανεμογεννητριών. Ωστόσο, ορισμένα θαλάσσια θηλαστικά, όπως οι φώκιες και οι φώκαινες, εμφανίζουν συμπεριφορά προσέγγισης ή δεν εμφανίζουν εμφανή αντίδραση αποφυγής. Ορισμένα είδη (όπως τα θαλασσοπούλια) μπορεί ακόμη και να εγκαταλείψουν τους τόπους αναπαραγωγής και διατροφής τους λόγω παρεμβολής από τα αιολικά πάρκα, με αποτέλεσμα τη μείωση της τοπικής αφθονίας. Η μετατόπιση του καλωδίου αγκύρωσης που προκαλείται από τα πλωτά αιολικά πάρκα μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμπλοκής καλωδίων, ειδικά για τις μεγάλες φάλαινες. Η επέκταση των βαθιών νερών στο μέλλον θα επιδεινώσει αυτόν τον κίνδυνο.

2. Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα αλλοιώνουν τη δομή του τροφικού πλέγματος, αυξάνοντας την τοπική ποικιλομορφία των ειδών αλλά μειώνοντας την περιφερειακή πρωτογενή παραγωγικότητα.

Η δομή της ανεμογεννήτριας μπορεί να λειτουργήσει ως «τεχνητός ύφαλος», προσελκύοντας οργανισμούς που τρέφονται με φίλτρο, όπως μύδια και πεταλίδες, ενισχύοντας έτσι την πολυπλοκότητα του τοπικού οικοτόπου και προσελκύοντας ψάρια, πτηνά και θηλαστικά. Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο «προώθησης θρεπτικών συστατικών» συνήθως περιορίζεται στην περιοχή της βάσης της ανεμογεννήτριας, ενώ σε περιφερειακή κλίμακα, μπορεί να υπάρξει μείωση της παραγωγικότητας. Για παράδειγμα, τα μοντέλα δείχνουν ότι ο σχηματισμός της κοινότητας του μπλε μυδιού (Mytilus edulis) στη Βόρεια Θάλασσα που προκαλείται από την ανεμογεννήτρια μπορεί να μειώσει την πρωτογενή παραγωγικότητα έως και 8% μέσω της τροφοδοσίας με φίλτρο. Επιπλέον, το αιολικό πεδίο μεταβάλλει την ανοδική ροή, την κάθετη ανάμειξη και την ανακατανομή των θρεπτικών συστατικών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ένα φαινόμενο αλυσιδωτής ροής από το φυτοπλαγκτόν σε είδη υψηλότερου τροφικού επιπέδου.

3. Ο θόρυβος, τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και οι κίνδυνοι σύγκρουσης αποτελούν τις τρεις κύριες θανατηφόρες πιέσεις, και τα πτηνά και τα θαλάσσια θηλαστικά είναι τα πιο ευαίσθητα σε αυτά.

Κατά την κατασκευή υπεράκτιων αιολικών πάρκων, οι δραστηριότητες των πλοίων και οι εργασίες πασσάλων μπορούν να προκαλέσουν συγκρούσεις και θανάτους θαλάσσιων χελωνών, ψαριών και κητωδών. Το μοντέλο εκτιμά ότι κατά τις ώρες αιχμής, κάθε αιολικό πάρκο έχει μια μέση πιθανή συνάντηση με μεγάλες φάλαινες μία φορά το μήνα. Ο κίνδυνος συγκρούσεων πτηνών κατά την περίοδο λειτουργίας επικεντρώνεται στο ύψος των ανεμογεννητριών (20-150 μέτρα) και ορισμένα είδη όπως η Ευρασιατική Τουρλίδα (Numenius arquata), ο Μαυρογλάρος (Larus crassirostris) και ο Μαυρογλάρος (Larus schistisagus) είναι επιρρεπή σε υψηλά ποσοστά θνησιμότητας στις μεταναστευτικές οδούς. Στην Ιαπωνία, σε ένα συγκεκριμένο σενάριο ανάπτυξης αιολικών πάρκων, ο ετήσιος πιθανός αριθμός θανάτων πτηνών υπερβαίνει τους 250. Σε σύγκριση με την χερσαία αιολική ενέργεια, αν και δεν έχουν καταγραφεί περιπτώσεις θανάτων νυχτερίδων για την υπεράκτια αιολική ενέργεια, οι πιθανοί κίνδυνοι εμπλοκής καλωδίων και δευτερογενούς εμπλοκής (όπως σε συνδυασμό με εγκαταλελειμμένο αλιευτικό εξοπλισμό) πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

4. Οι μηχανισμοί αξιολόγησης και μετριασμού στερούνται τυποποίησης και ο παγκόσμιος συντονισμός και η περιφερειακή προσαρμογή πρέπει να προωθηθούν σε δύο παράλληλες κατευθύνσεις.

Επί του παρόντος, οι περισσότερες αξιολογήσεις (ΜΠΚΕ, ΜΠΕ) είναι σε επίπεδο έργου και δεν διαθέτουν ανάλυση σωρευτικών επιπτώσεων (CIA) σε επίπεδο έργου και σε διαχρονικό επίπεδο, γεγονός που περιορίζει την κατανόηση των επιπτώσεων σε επίπεδο είδους-ομάδας-οικοσυστήματος. Για παράδειγμα, μόνο το 36% των 212 μέτρων μετριασμού έχουν σαφή στοιχεία αποτελεσματικότητας. Ορισμένες περιοχές στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική έχουν διερευνήσει ολοκληρωμένη CIA πολλαπλών έργων, όπως η περιφερειακή σωρευτική αξιολόγηση που διεξήγαγε η BOEM στην Εξωτερική Ηπειρωτική Υφαλοκρηπίδα του Ατλαντικού των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως ανεπαρκή δεδομένα βάσης και ασυνεπή παρακολούθηση. Οι συγγραφείς προτείνουν την προώθηση της κατασκευής τυποποιημένων δεικτών, ελάχιστων συχνοτήτων παρακολούθησης και προσαρμοστικών σχεδίων διαχείρισης μέσω διεθνών πλατφορμών κοινής χρήσης δεδομένων (όπως η CBD ή το ICES ως επικεφαλής) και περιφερειακών προγραμμάτων οικολογικής παρακολούθησης (REMPs).

5. Οι αναδυόμενες τεχνολογίες παρακολούθησης ενισχύουν την ακρίβεια της παρατήρησης της αλληλεπίδρασης μεταξύ αιολικής ενέργειας και βιοποικιλότητας και θα πρέπει να ενσωματώνονται σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής.

Οι παραδοσιακές μέθοδοι παρακολούθησης (όπως οι έρευνες από πλοία και από αέρος) είναι δαπανηρές και ευάλωτες στις καιρικές συνθήκες. Ωστόσο, αναδυόμενες τεχνικές όπως το eDNA, η παρακολούθηση ηχοτοπίων, η υποβρύχια βιντεοσκόπηση (ROV/UAV) και η αναγνώριση με τεχνητή νοημοσύνη αντικαθιστούν γρήγορα ορισμένες χειροκίνητες παρατηρήσεις, επιτρέποντας τη συχνή παρακολούθηση πτηνών, ψαριών, βενθικών οργανισμών και χωροκατακτητικών ειδών. Για παράδειγμα, έχουν προταθεί συστήματα ψηφιακών διδύμων (Digital Twins) για την προσομοίωση της αλληλεπίδρασης μεταξύ συστημάτων αιολικής ενέργειας και του οικοσυστήματος υπό ακραίες καιρικές συνθήκες, αν και οι τρέχουσες εφαρμογές βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της εξερεύνησης. Διαφορετικές τεχνολογίες εφαρμόζονται σε διαφορετικά στάδια κατασκευής, λειτουργίας και παροπλισμού. Εάν συνδυαστούν με μακροπρόθεσμα σχέδια παρακολούθησης (όπως το πλαίσιο BACI), αναμένεται να βελτιώσουν σημαντικά τη συγκρισιμότητα και την ιχνηλασιμότητα των αντιδράσεων της βιοποικιλότητας σε όλες τις κλίμακες.

Η Frankstar έχει αφιερωθεί εδώ και καιρό στην παροχή ολοκληρωμένων λύσεων παρακολούθησης των ωκεανών, με αποδεδειγμένη εμπειρία στην παραγωγή, την ενσωμάτωση, την ανάπτυξη και τη συντήρηση...Σημαδούρες MetOcean.

Καθώς η υπεράκτια αιολική ενέργεια συνεχίζει να επεκτείνεται παγκοσμίως,Φρανκστάραξιοποιεί την εκτεταμένη εμπειρία της για την υποστήριξη της περιβαλλοντικής παρακολούθησης για υπεράκτια αιολικά πάρκα και θαλάσσια θηλαστικά. Συνδυάζοντας προηγμένη τεχνολογία με πρακτικές που έχουν αποδειχθεί στο πεδίο, η Frankstar έχει δεσμευτεί να συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας των ωκεανών και στην προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.


Ώρα δημοσίευσης: 08 Σεπτεμβρίου 2025